به نقل از «خبرگزاری آریا»

يادداشت/توسعه اجتماعي، زير بناي شكوفايي اقتصادي است

تاریخ انتشار: ۳ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۸۵۳۱۷

خبرگزاری آریا- سرمایه، واژه آشنایی است که بارها و بارها آن را شنیده ایم و شاید با تامل و تعقّل و یا ساده و بی تفاوت از آن گذر کرده ایم؛ اما باید بدانیم سرمایه، معنای گسترده تری از آنچه ما می اندیشیم دارد. سرمایه، فقط شامل مال، ثروت، پول و دارایی نمی شود، بلکه توانایی ها، استعدادها، علاقه مندی ها و حتی بینش یک فرد نیز جزو سرمایه های او به شمار می رود؛ سرمایه هایی که برای یافتن آنها باید درکی عمیق و بینشی وسیع داشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یکی از سرمایه های مهم هر جامعه ای که از مؤلفه های اساسی و مؤثر در توسعه و ثبات آن کشور محسوب می شود، سرمایه اجتماعی است؛ سرمایه ای که زیر بنای توسعه فرهنگی، اقتصادی و سیاسی یک کشور است. اهمیّت این سرمایه، به میزانی است که از آن به عنوان ثروت نامرئی یک کشور یاد می کنند و از رهگذر این سرمایه حیاتی است که انسجام، اعتماد متقابل و حسن اطمینان و همبستگی در جامعه فراهم می شود و هر گونه کاهش در آن، منجر به کاهش مشارکت های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی شهروندان می شود و همچنین رشد آسیب ها و جرایم اجتماعی، بی اعتمادی، یأس و نا امیدی و احساس محرومیت نسبی و بسیاری از ناهنجاری ها نتیجه تقلیل سرمایه اجتماعی است.
همان گونه که اشاره شد، سرمایه اجتماعی، یکی از مؤلفه های اساسی در توسعه و ثبات یک کشور است؛ امّا در مورد این مفهوم اجتماعی، تعاریف گوناگونی نیز ارائه شده است. بانک جهانی، سرمایه اجتماعی را به عنوان ثروت نامرئی یک کشور در نظر می گیرد و آن را در بر گیرنده نهادها و روابط و هنجارهایی می داند که تعاملات اجتماعی را شکل می دهند.
سرمایه اجتماعی، مفهومی است که در بسیاری از موارد، توسط تحلیلگران اجتماعی برای توضیح طیف وسیعی از فرآیندهای اجتماعی به کار می رود. امّا در جامع ترین تعریف می توان گفت: سرمایه اجتماعی، مجموعه منابعی است که در ذات روابط خانوادگی و در سازمان های اجتماعی جامعه وجود دارد و بر رشد شناختی و یا اجتماعی افراد، مؤثر است. اصطلاح سرمایه اجتماعی، به پیوندها و ارتباطاتِ میان افراد جامعه به عنوان منبع با ارزشی اشاره دارد که با خلق هنجارها و اعتماد متقابل، موجب تحقق اهداف جامعه می شوند.
سرمایه اجتماعی را می توان یک مفهوم مرکب دانست که دارای ساختار، محتوا و کارکرد است. سرمایه اجتماعی مانند شکل های دیگر سرمایه، مولّد است و دستیابی به اهداف را تسریع می بخشد. اهمیّت این سرمایه، تا جایی است که آن را مکمّل سرمایه انسانی می دانند و حتی از سرمایه انسانی، به عنوان ابزاری برای رسیدن به سرمایه اجتماعی یاد می کنند.
از سرمایه اجتماعی، به عنوان زیربنای توسعه اقتصادی هر جامعه یاد می کنند. اهمیّت سرمایه اجتماعی در توسعه اقتصادی در یک جامعه، تا حدی است که می توان آن را در شکوفایی اقتصاد تمام جوامع توسعه یافته به طور آشکار مشاهده کرد. سرمایه اجتماعی را در اقتصاد هر کشور می توان در اعتماد پذیری و روحیه همکاری میان نیروهای انسانی برای رسیدن به اهداف اقتصادی جامعه تعریف کرد.
سرمایه اجتماعی ضمن شکل دهی به مجموعه قواعد و قوانین اخلاقی و رفتاری هر جامعه، به رفتار افراد نیز شکل می دهد و کمک می کند تا سرمایه انسانی و سرمایه مادی و اقتصادی بتوانند با هم و در تعامل با یکدیگر، به رشد و پویایی دست یابند.
سرمایه اجتماعی با استفاده از همانندی ها و همسانی های افراد جامعه از جهات گوناگون، باعث ایجاد روحیه اعتماد متقابل می شود و در خدمت منافع اقتصادی قرار می گیرد و بستر و فضایی ایجاد می کند که ضمن کاهش هزینه های استفاده از نیروهای انسانی، تعامل بین آنها نیز افزایش یابد.
سرمایه اجتماعی با قواعد و ارزش های اخلاقی و رفتاری خود در حوزه اقتصاد، افراد را مقید می کند تا در گروه های مختلف اجتماعی با هم به تعامل، مبادله و تصمیم گیری بپردازند.
می توان از واژه هایی مانند: اعتماد، امانتداری، نیکوکاری، خیر بودن، صداقت و توجه به ارزش های مذهبی در کسب و کار، به عنوان سرمایه های اجتماعی در حوزه اقتصاد یاد کرد که اگر در رفتارها و قواعد و مبادلات اقتصادی و هنجارهای آن حاکم شود، می تواند به شکوفایی و پیشرفت اقتصاد کمک نماید؛ زیرا وجود عاملی به نام اعتماد، موجب شکل گیری گروه هایی می شود که با اطمینان به یکدیگر، در حوزه اقتصاد جامعه فعالیت می کنند.
امّا بعد از اعتماد می توان از خلاقیّت و نوآوری توسط نیروهای انسانی، به عنوان یک سرمایه مهم اجتماعی دیگر، یاد کرد. رشد و توسعه اقتصادی، نیازمند خلاقیت است و مطالعات اقتصادی نشان می دهد که بخش اعظمی از رشد و توسعه اقتصادی هر کشور، با استفاده از این ثروت نهفته، شکل گرفته است. رشد ابداعات و خلاقیّت و نوآوری در بهره وری اقتصادی، نقش دارد و باعث می شود از سرمایه های دیگر کشور در حوزه اقتصاد، به نحو مطلوب و مؤثرتری استفاده شود.
امّا متأسفانه با وجود تمام موفقیت ها، مبحث سرمایه اجتماعی نتوانسته است جایگاه شایسته خود را در حوزه اقتصاد پیدا کند و هنوز شاخص فراگیری که بتواند میزان سرمایه اجتماعی و تحولات آن را اداره کند، در دسترس نیست. سرمایه اجتماعی، یک متغیر چند وجهی است و لازم است که این عامل مهم و زیربنایی در حوزه اقتصاد، هر چه بیشتر شناخته شود و هر چه بهتر، مورد بهره برداری قرار گیرد.
سرمایه اجتماعی، ابزاری برای رسیدن به توسعه سیاسی است. در این مورد، نوع رابطه ای که بین مردم و دولت مردان وجود دارد، می تواند در شکل گیری مفهوم شهروندی و همچنین جامعه مدنی ، نقش اساسی ای داشته باشد. در جامعه مدنی، نهادهای قانونمند به عنوان واسط بین دولت و مردم، در تعدیل روابط بین آنها ایفای نقش می کنند و این موضوع، محصول سرمایه اجتماعی است. سرمایه اجتماعی همچنین ضمن تعدیل روابط، به انسجام و همبستگی و حس اطمینان در جامعه کمک می کند و موجب مشارکت سیاسی نیروهای انسانی و حفظ روابط متقابل آنها با دولت می گردد. مهم ترین سرمایه اجتماعی در عرصه سیاسی، مشارکت مردم در صحنه های گوناگون سیاسی است. این سرمایه اجتماعی ( یعنی حمایت مردم از دولت در صحنه های گوناگون ) یکی از مصادیق بارز موفقیّت در توسعه سیاسی هر کشور است.
عوامل مهمی در ایجاد سرمایه اجتماعی برای توسعه سیاسی هر کشور نقش دارند که عبارت اند از:
1 . آگاهی: زمانی که افراد از ماهیت مسائل اجتماعی و سیاسی آگاه نمی شوند، از اجتماع خود دور هستند و بنا براین، شناخت کافی از مسائل و نیز قدرت انتخاب و فرصت مشارکت در تصمیم گیری کلان جامعه خود را ندارند. بدین ترتیب، توسعه سیاسی جامعه، عملاً غیر ممکن می شود.
2 . اعتماد: زمانی که اعتماد در جامعه بالا باشد، اساس سرمایه اجتماعی فراهم می شود؛ اما در صورت پایین بودن این اعتماد، شکل گیری توسعه اجتماعی، غیرممکن خواهد بود. عدم اعتماد نیز می تواند ناشی از دو عامل باشد: 1- سابقه نامطلوب اقدامات نهادهای اجتماعی و نخبگان و دولت مردان 2- فقدان اعتماد جامعه به توانایی های خویش.
3 . مشارکت: با مشارکت افراد جامعه در سرنوشت خود و کلیه امور مربوط به خود، سرمایه اجتماعی پدید می آید. افراد، با چنین اقداماتی، به پیشرفت و توسعه جامعه کمک می کنند و اگر این سرمایه اجتماعی افزایش یابد، توسعه سیاسی کشور نیز به تدریج، اتفاق می افتد.
سرمایه اجتماعی، زیربنای توسعه فرهنگی هر جامعه نیز محسوب می شود. بنا بر این، برای توسعه فرهنگی هر جامعه باید سرمایه های اجتماعی این بخش، شناخته شود و مورد بهره برداری قرار گیرد. هر چه سرمایه های اجتماعی در بخش های فرهنگی جامعه تقویت شود، توسعه فرهنگی نیز سرعت بیشتری به خود می گیرد و از این رهگذر، رفتار افراد جامعه و نحوه تعاملات آنها قابل پیش بینی تر می شود؛ چرا که افراد، در چارچوب قواعد خاص فرهنگی، رفتار می کنند و این رفتار حساب شده، منجر به گسترش اعتماد در جامعه می شود و با افزایش قابلیت اعتماد در بخش های مختلف فرهنگی جامعه، مناسبات اجتماعی و فرهنگی هم، روان تر و کم هزینه تر می گردد.
روشن فکران، دانشمندان، پژوهشگران، فناوران، مدیران، نویسندگان و عموم تولیدکنندگان علم در هر جامعه ای، از سرمایه های مهم اجتماعی در حوزه فرهنگ، محسوب می شوند که باید مورد شناسایی و حمایت و بهره برداری قرار گیرند تا آنها نیز به شکوفایی کشور کمک کنند. اگر به سرمایه های اجتماعی در بخش مهم فرهنگی، توجه کافی معطوف نشود، این سرمایه ها، روندی رو به نزول را طی می کنند و با سقوط این سرمایه ها ارزش های اخلاقی و حتی دینی هم تنزل می یابند. بخش فرهنگی هر جامعه، از مهم ترین بخش های مولد در هر جامعه محسوب می شود. بنا بر این، به سرمایه های اجتماعی این بخش نیز باید توجه کافی مبذول شود. از دیگر سرمایه های اجتماعی مهم در بخش فرهنگی، جوانان مستعد هستند که با وجود شکل گیری شخصیت آنها در فرهنگ حاکم بر جامعه، به توسعه اقتصادی و سیاسی و اجتماعی جامعه کمک می کنند. بنا براین، نحوه اجتماعی شدن این سرمایه های اجتماعی در فرهنگ حاکم جامعه، از مسائل مهمی است که باید مورد توجّه قرار گیرد تا بتوان از خلاقیّت و ابتکارات آنان در بخش فرهنگ، اقتصاد و سیاست، استفاده نمود.
مبحث سرمایه های اجتماعی آنچنان گسترده است که شناخت، معرفی و بیان تأثیر آن در ثبات توسعه و پیشرفت جامعه، نیازمند مطالعات دقیق تر و بررسی های بیشتر است.
این مبحث، اگر چه به تازگی به دایره واژگانی پژوهشگران اجتماعی و صاحب نظران مسائل توسعه، راه یافته است، اما همین مفهوم اجتماعی، در برگیرنده معانی و مفاهیمی است که اگر به آن توجه شود، می تواند توسعه و ثبات یک جامعه را تضمین نماید.
شناخت سرمایه های اجتماعی در بخش های گوناگون و نحوه بهره برداری از آنها، وظیفه ای است که باید مسئولان و مدیران جامعه با تلاشی بیشتر، به آن بپردازند و دلایل متروک ماندن بعضی از سرمایه های اجتماعی را بیابند و سعی در گسترش، حفظ و توسعه آن داشته باشند؛ چرا که سرمایه اجتماعی،اولا  زیربنای توسعه فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی هر جامعه است و ثانیا منبع شکل گیری اساسی گروه های اجتماعی محسوب می شود؛ گروه هایی که توسعه هر جامعه، به آنان وابسته است.

 



تهیه و تنظیم: محمد چهاردولی- خبرنگار اقتصادی آریا

منبع: خبرگزاری آریا

کلیدواژه: یادداشت توسعه اجتماعی اقتصاد سرمایه های اجتماعی نیروهای انسانی سرمایه اجتماعی حوزه اقتصاد توسعه اقتصادی توسعه فرهنگی محسوب می شود بهره برداری توسعه سیاسی افراد جامعه شکل گیری یک کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۸۵۳۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کارگران مایه رشد و شکوفایی کشور هستند

به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ مرکز آذربایجان شرقی حجت الاسلام والمسلمین آل هاشم در دیدار با جمعی از تشکل‌های کارگری و کارفرمایی استان آذربایجان شرقی با بیان اینکه کارگران بازوان حرکت هر جامعه ای هستند که به سوی رشد و شکوفایی حرکت می‌کند گفت: بی شک تمام پیشرفت‌های کشور و جامعه کارگری در مسیر زندگی نشات گرفته از رشد ، پویایی فکر و اندیشه ورزی بوده و آن جامعه‌ای موفق است که با تفکر تکامل یافته جلو می‌رود و هر جامعه‌ای که از فرصت اندیشه و بازوی هنرمند کارگران بهتر استفاده کند توسعه و پیشرفت دو چندان پیدا می‌کند.

 امام جمعه تبریز افزود: در دین اسلام برای نیروی کار در حوزه منابع انسانی و نیروی فعال جامعه برنامه‌ها و دستورات ارزشمندی آمده است به همین دلیل کارگران از اهمیت و جایگاه ارزشمندی برخوردار هستند و برای این قشر توصیه‌های فراوانی شده است. 

 نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان شرقی رویکرد‌های اقتصادی که برای نامگذاری سال‌های گذشته توسط مقام معظم رهبری تعیین شده را نشان از اهمیت و موقعیت کارگران به عنوان ستون‌های اقتصادی کشور حائز اهمیت دانست و گفت: باید با تاسی به سیره پیامبر اسلام و ائمه معصومین علیهم السلام مسیر درست ترسیم شود.

 وی با تاکید بر اینکه رهبر معظم انقلاب همواره دغدغه معیشت کارگران دارند و برای رفع این مشکلات بیانات مبسوطی با ارائه راهکار‌های عملی ارائه کرده اند گفت: باید مسئولین امر به این دغدغه‌ها توجه کنند و بدانند توجه به تورم و معیشت کارگران و تحقق جهش تولید با مشارکت مردم به همت همین کارگران است.

امام جمعه تبریز ضمن اشاره به اینکه دولت و مجلس باید برای بهبود کسب و کار تلاش مضاعف کنند و از کارگر  حمایت کنند اظهار داشت:برای این منظور نیازمند حمایت عملی هستیم و در این راستا تامین امنیت شغلی کارگر، توجه به معیشت کارگر، تامین مسکن و ساماندهی قرارداد‌های کار از مهمترین دغدغه‌های این بخش است.

مدیر کل تعاون کار و رفاه اجتماعی استان آذربایجان شرقی گفت: مشارکت کارگر، جهش تولید و ایران قوی شعار امسال هفته کار و کارگر است و رهبر معظم انقلاب توجه به محیط و بهداشت و سایر مسائل کارگر را از مهمترین بخش‌های رشداقتصادی کشور دانستند.

فتحی افزود: به لطف خدا شاهد آرمش صنعتی در استان هستیم که مایه ارزش افزوده و امنیت شغلی در کشور است.

 
گفتنی است در پایان مراسم از کارگران نمونه و شاخص استان تجلیل شد.